/* * heat2d-i-eigen-sparse.cpp --- 2次元熱方程式を陰解法で解く * 境界にある格子点における値は未知数に含めない方法 * 係数行列が対称帯行列であることを利用して解く * (GLSC, Eigen を利用) * * コンパイルするには (/opt/X11 に X があるとして) * g++ -I/opt/X11/include heat2d-i-eigen-sparse.cpp -lglscd -L/opt/X11/lib -lX11 * (GLSCの場所も指定する必要があるかも…) * あるいは頑張って cglsc++ スクリプトを作って * cglsc++ heat2d-i-eigen-sparse.cpp * * http://nalab.mind.meiji.ac.jp/~mk/program/fdm/heat2d-i-eigen-sparse.cpp * http://nalab.mind.meiji.ac.jp/~mk/program/fdm/heat2d-i.c の焼き直し * http://nalab.mind.meiji.ac.jp/~mk/labo/text/heat-fdm-1.pdf */ #include #include #include #include #include using namespace std; using namespace Eigen; typedef Eigen::Triplet T; // こうしておかないと面倒 // GLSCのヘッダーを読み込む #ifndef G_DOUBLE #define G_DOUBLE #endif extern "C" { #include }; // 格子点につける番号 (RowMajor を採用) #define psi(i,j) (((j)-1)*mm+(i)-1) int main(void) { double a, b, c, d; int N_x, N_y, mm, NN, i, j, p, q, L, n, nMax; int skip; double h_x, h_y, lambda_x, lambda_y, lambda, lambda_limit, tau, Tmax, dt; double f(double, double), alpha(double, double); double theta, beta_0, beta_1, beta_2, beta_00, beta_10, beta_20; double x, y, t; /* 問題を考える区間 [a,b]×[c,d] */ a = 0.0; b = 1.0; c = 0.0; d = 1.0; /* 区間の分割数 */ cout << "Nx, Ny: "; cin >> N_x >> N_y; mm = N_x - 1; NN = (N_x - 1) * (N_y - 1); /* 空間の刻み幅 */ h_x = (b - a) / N_x; h_y = (d - c) / N_y; /* θ法の重みの決定 */ printf("θ (0≦θ≦1): "); scanf("%lf", &theta); if (theta == 1.0) { cout << "τ: "; cin >> tau; } else { cout << "τ(≦" << 0.5 / (1 - theta) / (1 / (h_x * h_x) + 1 / (h_y * h_y)) << "≡最大値ノルムに関する安定性条件を満たすτの上限): "; cin >> tau; } lambda_x = tau / (h_x * h_x); lambda_y = tau / (h_y * h_y); lambda = lambda_x + lambda_y; /* 最大値ノルムに関する安定性を満たすλの上限 */ lambda_limit = 1.0 / (2.0 * (1.0 - theta)); if (lambda > lambda_limit) cout << "注意: λ=" << lambda << ">1/2(1-θ) となっています。" << endl; else cout << "λ=" << lambda << endl; /* 2次元格子上の数値データ、ベクトルを記憶するオブジェクトの用意 */ Matrix Uk(N_x + 1, N_y + 1); /* 初期値の設定 */ for (i = 0; i <= N_x; i++) { x = a + i * h_x; for (j = 0; j <= N_y; j++) Uk(i, j) = f(x, c + j * h_y); } /* 連立1次方程式の係数行列に現れる非零成分 */ beta_0 = 1.0 + 2.0 * theta * lambda; beta_1 = - theta * lambda_x; beta_2 = - theta * lambda_y; beta_00 = 1.0 - 2.0 * (1.0 - theta) * lambda; beta_10 = (1.0 - theta) * lambda_x; beta_20 = (1.0 - theta) * lambda_y; /********************* 係数行列の作成とCholesky分解 *********************/ // 行列を記憶するオブジェクトと作成準備 vector tripletList; SparseMatrix A(NN,NN); tripletList.reserve(5 * NN); // ちょっと多め // 連立1次方程式の右辺、解を記憶するオブジェクトの準備 VectorXd B(NN), X(NN); // 係数行列の非零成分を収めたリスト作成 for (i = 1; i < N_x; i++) for (j = 1; j < N_y; j++) { L = psi(i, j); tripletList.push_back(T(L,L, beta_0)); if (i != 1) tripletList.push_back(T(L,L-1, beta_1)); if (i != N_x - 1) tripletList.push_back(T(L,L+1, beta_1)); if (j != 1) tripletList.push_back(T(L, L-mm, beta_2)); if (j != N_y - 1) tripletList.push_back(T(L, L+mm, beta_2)); } // リストから行列オブジェクトを作る A.setFromTriplets(tripletList.begin(), tripletList.end()); // 係数行列の Cholesky 分解 SimplicialLDLT > solver; solver.compute(A); if (solver.info() != Success) { cerr << "分解に失敗" << endl; exit(1); } /* ********************* 係数行列の作成と Cholesky分解 終了 **********************/ /* 連立1次方程式の係数行列を表示する (小さい時だけ) */ if (NN < 20) { cout << "連立1次方程式の行列" << endl; for (p = 0; p < NN; p++) { for (q = 0; q < NN; q++) cout << fixed << setw(5) << setprecision(2) << A.coeffRef(p,q); cout << endl; } } cout << "備考: 1+2θλ=" << fixed << setw(5) << setprecision(2) << beta_0 << ", -θλx=" << fixed << setw(5) << setprecision(2) << beta_1 << ", -θλy=" << fixed << setw(5) << setprecision(2) << beta_2 << endl; cout << "Tmax: "; cin >> Tmax; cout << "Δt: "; cin >> dt; skip = rint(dt / tau); if (skip == 0) { skip = 1; } dt = skip * tau; nMax = rint(Tmax / tau); /* グラフィックス・ライブラリィ GLSC の呼び出し */ g_init((char *) "Meta", 250.0, 160.0); g_device(G_BOTH); g_def_scale(0, 0.0, 1.0, 0.0, 1.0, 30.0, 70.0, 100.0, 72.0); g_def_scale(4, -1.0, 1.0, -1.0, 1.0, 30.0, 30.0, 100.0, 100.0); g_def_line(0, G_BLACK, 0, G_LINE_SOLID); g_sel_scale(0); g_cls(); g_hidden(1.0, 1.0, 0.4, -1.0, 1.0, 5.0, 25.0, 20.0, 20.0, 20.0, 150.0, 100.0, Uk.data(), N_x + 1, N_y + 1, 1, G_SIDE_NONE, 2, 1); /* 時間に関するループ */ for (n = 1; n <= nMax; n++) { /* まず、素朴な連立1次方程式の右辺を用意する */ /* 第 n ステップにおける値の寄与 */ for (i = 1; i < N_x; i++) for (j = 1; j < N_y; j++) { L = psi(i, j); B(L) = beta_00 * Uk(i, j) + beta_10 * (Uk(i + 1, j) + Uk(i - 1, j)) + beta_20 * (Uk(i, j + 1) + Uk(i, j - 1)); } /* 第 n+1 ステップの境界上の格子点における値 (既知) の寄与 */ for (j = 1; j < N_y; j++) { y = c + j * h_y; /* (1,j) のとき */ L = psi(1, j); B(L) -= beta_1 * alpha(a, y); /* (N_x-1,j) のとき */ L = psi(N_x - 1, j); B(L) -= beta_1 * alpha(b, y); } for (i = 1; i < N_x; i++) { x = a + i * h_x; /* (i,1) のとき */ L = psi(i, 1); B(L) -= beta_2 * alpha(x, c); /* (i,N_y-1) のとき */ L = psi(i, N_y - 1); B(L) -= beta_2 * alpha(x, d); } /* A vector_U = B を解く */ X = solver.solve(B); /* 領域内部にある格子点での値 */ for (i = 1; i < N_x; i++) for (j = 1; j < N_y; j++) Uk(i, j) = X(psi(i, j)); /* 境界その1: 下の辺、上の辺にある格子点 (角の点も含める) */ for (i = 0; i <= N_x; i++) { x = a + i * h_x; Uk(i, 0) = alpha(x, c); Uk(i, N_y) = alpha(x, d); } /* 境界その2: 左の辺、右の辺にある格子点 (角の点は含めない) */ for (j = 1; j < N_y; j++) { y = c + j * h_y; Uk(0, j) = alpha(a, y); Uk(N_x, j) = alpha(b, y); } if (n % skip == 0) { // 時間間隔 dt で結果の表示 #ifdef PRINT /* データを数値で表示 */ for (i = 0; i <= N_x; i++) { for (j = 0; j <= N_y; j++) cout << " " << fixed << setw(5) << serprecision(2) << Uk(i, j); cout << endl; } #endif /* 鳥瞰図を描く */ g_cls(); g_hidden(1.0, 1.0, 0.4, -1.0, 1.0, 5.0, 25.0, 20.0, 20.0, 20.0, 150.0, 100.0, Uk.data(), N_x + 1, N_y + 1, 1, G_SIDE_NONE, 2, 1); } } /* マウスでクリックされるのを待つ */ g_sleep(-1.0); /* ウィンドウを消す */ g_term(); cout << endl; return 0; } /* 初期値 */ double f(double x, double y) { /* ピラミッド型の関数 */ if (y > 0.5) y = 1 - y; if (x > 0.5) x = 1 - x; if (y < x) return 5 * y; else return 5 * x; } /* 境界値 */ double alpha(double x, double y) { /* 同次 Dirichlet 境界条件 */ return 0.0; }