/* * heat1g-v2.c 1次元熱方程式, 境界条件は Robin (含む Neumann) と Dirichlet * * Robin境界条件に取り組む機会を与えてくれた A.Y. に感謝 * 2005年3月10日 作成 * 2006年1月2日 注釈を書き足す * * u_t=u_{xx} ((x,t)∈(0,1)×(0,∞)) * -u_x(0,t)+u(0,t)=T0 (t∈(0,∞)) または u(0,t)=α (t∈(0,∞)) * u_x(1,t)+u(1,t)=T1 (t∈(0,∞)) または u(1,t)=β (t∈(0,∞)) * u(x,0)=u0(x) (x∈[0,1]) * * 差分方程式の説明は次の文書に書き足した (2005年3月時点で第1章5節)。 * 『熱方程式に対する差分法 I --- 区間における熱方程式 ---』 * http://nalab.mind.meiji.ac.jp/~mk/labo/text/heat-fdm-1.pdf */ #include #include #include double exact(double x, double t); double u0(double x); void trilu(int n, double *al, double *ad, double *au); void trisol(int n, double *al, double *ad, double *au, double *b); #define U0 (0.0) #define U1 (0.0) /* left, right は != 0 だと * * ∂u * ---- + h u=T * ∂n * * を課す。== 0 だと * * u=α (x=0), u=β (x=1) * * を課す。 */ int left = 0, right = 0; double pi; int main() { int i,Nx,n,nMax; double *u, *uu; double *ad,*al,*au; double x,h,lambda,theta,tau,gamma,t,error,maxerror; double T0,T1,alpha,beta; double Tmax = 0.1; pi = 4 * atan(1.0); gamma = 1; if (left) T0 = 0; else alpha = 0; if (right) T1 = 0; else beta = 0; printf("Nx="); scanf("%d", &Nx); h = 1.0 / Nx; lambda = 0.5; theta = 0.5; tau = lambda * h * h; u = malloc(sizeof(double) * (Nx+1)); uu = malloc(sizeof(double) * (Nx+1)); ad = malloc(sizeof(double) * (Nx+1)); au = malloc(sizeof(double) * (Nx+1)); al = malloc(sizeof(double) * (Nx+1)); if (u == NULL || uu == NULL || ad == NULL || au == NULL || al == NULL) { fprintf(stderr, "メモリーが用意できませんでした。\n"); exit(1); } /* 係数行列を作る */ for (i = 1; i < Nx; i++) { ad[i] = 1 + 2 * theta * lambda; au[i] = al[i] = - theta * lambda; } if (left) { ad[0] = 1 + 2 * theta * lambda * (1 + gamma * h); au[0] = - 2 * theta * lambda; } else { ad[0] = 1; au[0] = 0; } if (right) { ad[Nx] = 1 + 2 * theta * lambda * (1 + gamma * h); al[Nx] = - 2 * theta * lambda; } else { ad[Nx] = 1; al[Nx] = 0; } /* LU 分解 */ trilu(Nx + 1, al, ad, au); /* 初期条件 */ for (i = 0; i <= Nx; i++) u[i] = u0(i * h); /* 繰り返し */ nMax = Tmax / tau + 0.5; for (n = 1; n <= nMax; n++) { for (i = 1; i < Nx; i++) uu[i] = (1-2*(1-theta)*lambda)*u[i]+(1-theta)*lambda*(u[i+1]+u[i-1]); if (left) uu[0] = (1 - 2 * (1 - theta) * lambda * (1 + gamma * h)) * u[0] + 2 * (1 - theta) * lambda * u[1] + 2 * h * lambda * T0; else uu[0] = U0; if (right) uu[Nx] = (1 - 2 * (1 - theta) * lambda * (1 + gamma * h)) * u[Nx] + 2 * (1 - theta) * lambda * u[Nx - 1] + 2 * h * lambda * T1; else uu[Nx] = U1; trisol(Nx + 1, al, ad, au, uu); for (i = 0; i <= Nx; i++) u[i] = uu[i]; t = n * tau; #ifdef VERBOSE printf("%f\n", t); for (i = 0; i <= Nx; i++) printf("%5.2f ", u[i]); printf("\n"); for (i = 0; i <= Nx; i++) printf("%5.2f ", exact(i * h, t)); printf("\n"); #endif maxerror = 0; for (i = 0; i <= Nx; i++) { error = fabs(exact(i * h, t) - u[i]); if (error > maxerror) maxerror = error; } printf("error=%e\n", maxerror); } } #define lambda1 2.028757838110434 #define lambda2 4.913180439434883 double exact(double x, double t) { if (left) { /* まだ厳密解を知りません */ } else { if (right) return sin(lambda1 * x) * exp(- lambda1 * lambda1 * t) + sin(lambda2 * x) * exp(- lambda2 * lambda2 * t); else return sin(pi * x) * exp(- pi * pi * t) + sin(2 * pi * x) * exp(- 4 * pi * pi * t); } } double u0(double x) { return exact(x, 0.0); } /* 3項方程式 (係数行列が三重対角である連立1次方程式のこと) Ax=b を解く * * 入力 * n: 未知数の個数 * al,ad,au: 連立1次方程式の係数行列 * (al: 対角線の下側 i.e. 下三角部分 (lower part) * ad: 対角線 i.e. 対角部分 (diagonal part) * au: 対角線の上側 i.e. 上三角部分 (upper part) * つまり * * ad[0] au[0] 0 .................. 0 * al[1] ad[1] au[1] 0 ............. 0 * 0 al[2] ad[2] au[2] 0 ......... 0 * .................... * al[n-2] ad[n-2] au[n-2] * 0 al[n-1] ad[n-1] * al[i] = A_{i,i-1}, ad[i] = A_{i,i}, au[i] = A_{i,i+1}, * al[0], au[n-1] は意味がない) * * b: 連立1次方程式の右辺の既知ベクトル * (添字は 0 から。i.e. b[0],b[1],...,b[n-1] にデータが入っている。) * 出力 * al,ad,au: 入力した係数行列を LU 分解したもの * b: 連立1次方程式の解 * 能書き * 一度 call すると係数行列を LU 分解したものが返されるので、 * 以後は同じ係数行列に関する連立1次方程式を解くために、 * 関数 trisol() が使える。 * 注意 * Gauss の消去法を用いているが、ピボットの選択等はしていな * いので、ピボットの選択をしていないので、係数行列が正定値である * などの適切な条件がない場合は結果が保証できない。 */ /* 三重対角行列の LU 分解 (pivoting なし) */ void trilu(int n, double *al, double *ad, double *au) { int i, nm1 = n - 1; /* 前進消去 (forward elimination) */ for (i = 0; i < nm1; i++) { al[i + 1] /= ad[i]; ad[i + 1] -= au[i] * al[i + 1]; } } /* LU 分解済みの三重対角行列を係数に持つ3項方程式を解く */ void trisol(int n, double *al, double *ad, double *au, double *b) { int i, nm1 = n - 1; /* 前進消去 (forward elimination) */ for (i = 0; i < nm1; i++) b[i + 1] -= b[i] * al[i + 1]; /* 後退代入 (backward substitution) */ b[nm1] /= ad[nm1]; for (i = n - 2; i >= 0; i--) b[i] = (b[i] - au[i] * b[i + 1]) / ad[i]; }